Desiderius Erasmus (1466 (?) – 1536) leefde in een periode die in een aantal opzichten sterk op die van ons lijkt. Ook toen ervoer men grote dreigingen (denk aan de belegering van Wenen door de Ottomanen) en was er sprake van ongekend grote en snelle veranderingen die Europa in beroering brachten. De steden in de Lage Landen – aanvankelijk vooral in Vlaanderen – kwamen tot grote bloei, in Italië zinderde de Renaissance, de eenheid binnen de (katholieke) kerk kwam in toenemende mate onder druk te staan, nieuwe werelden werden ontdekt en de boekdrukkunst maakte het mogelijk teksten in grote oplagen en met grote snelheid te verspreiden.

Ten gevolge van al die veranderingen waarde een nieuwe geest door Europa, en Erasmus was daar een van de belangrijkste vertegenwoordigers van. De heilige ernst van de middeleeuwen werd met ironie en humor gepareerd, goedgelovigheid ingeruild voor kritische reflectie en oude dogma’s ondergraven.