In een tijd van universeel bedrog is het spreken van de waarheid een revolutionaire daad.

‘Big Brother is watching you’, ‘Iedereen is gelijk, maar sommigen zijn meer gelijk dan anderen’, ‘Vrijheid is het recht om mensen te vertellen wat ze niet willen horen’; de eerste twee citaten zult u vast herkennen. Ze zijn afkomstig uit de bekendste boeken van de Britse schrijver George Orwell, 1984 en Animal Farm. Het derde citaat tekent de schrijver zelf.

Naast auteur van 1984 en Animal Farm was George Orwell (pseudoniem voor Eric Arthur Blair, 1903 – 1950) een begenadigd essayist en journalist. Zijn journalistieke werk bestond niet uit koele en afstandelijke stukken, maar behoort tot wat men tegenwoordig ‘participerende journalistiek’ noemt. Orwell mag er zelfs de uitvinder van worden genoemd, noodgedwongen overigens. Toen hij in 1928 besloot freelancejournalist te worden, moest hij om te overleven als afwasser in vierderangs hotelkeukens zijn kostje bij elkaar scharrelen. Hij bracht zijn nachten door in verlopen hostels of onder bruggen, tussen de zwervers. Wat begon als een aantal ellendige maanden, groeide uit tot een journalistiek-literair project over mensen die leven aan de zelfkant en resulteerde in zijn eerste boek, Aan de grond in Londen en Parijs. Er zouden – naast een zestal romans en enkele honderden kortere essays – nog twee langere reportages volgen: over de mensonterende arbeids- en leefomstandigheden in het mijndistrict van Noord-Engeland (De weg naar Wigan) en over Orwells betrokkenheid bij de Spaanse Burgeroorlog en het verraad van de stalinisten (Saluut aan Catalonië).

George Orwell was zowel voor rechts als links een luis in de pels. Vóór alles was hij een onvermoeibaar bestrijder van het totalitarisme en het kritiekloze en gemakzuchtige denken. Met zijn pleidooi voor zelf blijven denken, kritisch blijven kijken en helder taalgebruik past hij in het rijtje van Karl Kraus, Hannah Arendt en Victor Klemperer.

In deze tiendelige reeks (tien videolezingen van telkens ca. 45 minuten) wordt het leven en werk van George Orwell steeds per thema of werk belicht: van zijn vroege zwerversleven tot zijn strijd tegen Franco, van zijn participerende journalistiek tot zijn visionaire essays en van Boerderij der dieren tot 1984.