Het Surrealisme; Triomf Van De Verbeelding
De Franse dichter Guillaume Apollinaire valt de eer toe de uitvinder te zijn van het begrip ‘surrealisme’. Hij zal nooit hebben vermoed dat dit woord, afgeleid van de ondertitel ‘drame surréaliste’ van een in 1917 gepubliceerd toneelstuk, een dergelijke vlucht zou nemen. Hij heeft het overigens ook niet meegemaakt: in 1918 overlijdt hij, 38 jaar oud, aan de Spaanse griep.
In de jaren na de Eerste Wereldoorlog zal het begrip surrealisme beginnen rond te zoemen in de kringen van de dadaïsten, die hun pijlen richten op zowel de burgerlijke cultuur als op de gevestigde kunst. Het is vooral de vermeende rationaliteit van de westerse ‘beschaving’ die het moet ontgelden; als de ratio leidt tot een dergelijke catastrofe, dan is de redding alleen te vinden in het irrationele.
James Ensor (1860-1949) wist zelfs van de dood een feest te maken. Waarom zou je bijvoorbeeld jezelf niet als dode afbeelden, waarom altijd maar anderen, zoals je moeder, je vader, je tante? Dus schilderde en tekende hij zijn skelet, achter de ezel aan het werk en omringd door geliefde ‘tronies van wilde lama’s, ongelikte vogels met paradijsstaarten, azuurgebekte kraanvogels die onnozele blunders kwetteren‘. Zo, liefst, omschreef hij zijn maskers. Of hij bood zichzelf aan, loom achteroverleunend op bed als Manets Olympia, maar dan van knekels.
Spontaniteit, toeval , het onverwachte, het niet-gedachte en het onbewuste worden aangewend om een nieuwe ‘sur-realiteit’, een nieuwe werkelijkheid te creëren, die zowel de wereld van het bewuste als die van het onbewuste in zich verenigt (en de oude wereld overstijgt).
De surrealisten zullen talloze technieken bedenken om de ratio en de bewuste scheppingsdaad te omzeilen. In aanvang een literaire beweging (André Breton, Louis Aragon, Tristan Tzara e.a.) zal het surrealisme stormenderhand het domein van de beeldende kunst innemen (Max Ernst, Joan Miró, Paul Delvaux e.a.) om vervolgens ook haar invloed te doen gelden in het theater (bijv. Antonin Artaud), de film (Luis Buñuel, Marcel Mariën) en eigenlijk elke andere denkbare kunstvorm (fotografie, muziek, dans et cetera).
Inhoud cursus
In deze tiendelige lezingenreeks – waarbij elke lezing ca. 45 minuten duurt – gaan we op zoek naar zowel de leefwereld van James Ensor (vooral Oostende, met een uitstapje naar Brussel van slechts enkele jaren) als naar zijn bizarre en kleurrijke universum, dat nauwelijks enige begrenzingen kent. Daarbij zullen we stilstaan bij de mondaine badplaats Oostende, de met maskers, schelpen, chinoiserieën en carnavalsattributen gevulde souvenirwinkel van zijn moeder en tante, de avant-gardistische kunstenaarsgroepen l’Essor en Les XX, Ensors geschriften en muziek, zijn lang verborgen meesterwerk De intocht van Christus te Brussel, de maskers en maskerades en zijn invloed op het Duitse expressionisme. Het belooft een kleurrijke reeks te worden.
helaas is deze cursus niet meer beschikbaar
offerte aanvragen
Wilt u een lezing voor uw organisatie, vereniging of vriendengroep?
Vraag een geheel vrijblijvende offerte aan.
